در این مقاله قصد داریم شما را با مراحل مختلف المپیاد دانش آموزی کامپیوتر آشنا کنیم.
بخشی از اهداف المپیاد کامپیوتر گسترش علوم کامپیوتر در سطح دانش‌آموزان و معلمان مقطع دبیرستان است. علوم کامپیوتر (یا علوم رایانه) رویکرد علمی و عملی به محاسبات (یا به اصلاح محدودتر شمارش) و کاربردهای آن است. یک دانشمند علوم کامپیوتر در نظری محاسبات و طراحی سامانه‌های محاسباتی تخصص دارد.
با توجه به اهداف و تعریف بالا، مراحل المپیاد کامپیوتر به نحوی طراحی شده است که در ابتدا بیش از هر چیز بر روش‌های ساده و پر استفاده‌ی شمارش تاکید دارد. پس از آن دانش دانش ریاضیات از جمله جبر و احتمال و ریاضیات گسسته مبنای دانش اولیه‌ی مورد انتظار برای موفقیت در مراحل المپیاد را تشکیل می‌دهند.
به این ترتیب، دانش برنامه‌نویسی و تخصص استفاده از رایانه، تنها ابزاری برای عملی کردن راه حل‌های طرح شده در علوم کامپیوتر هستند. بنابراین در مراحل اول و دوم المپیاد کامپیوتر این دانش تا حد کمی مورد آزمون قرار می‌گیرد.
مراحل مختلف المپیاد کامپیوتر چیست؟
مرحله‌ی اول: یک آزمون تستی چندگزینه‌ای برای انتخاب در سطح استانی برگزار می‌شود. تعداد شرکت کنندگان این آزمون حدود ۱۰٬۰۰۰ نفر و تعداد قبول شدگان برای مرحله‌ی بعد بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ نفر می‌باشد.
مرحله‌ی دوم: شامل یک آزمون تستی و یک آزمون تشریحی که در دو روز برگزار شده و برای انتخاب در سطح کشوری برگزار می‌شود. شرکت‌کنندگان این مرحله قبول‌شدگان مرحله‌ی اول هستند و تعداد قبول‌شدگان برای مرحله‌ی بعد حدود دو برابر ظرفیت دوره‌ی تابستانی می‌باشد.
آزمون مقدماتی برنامه‌نویسی: شامل یک آزمون تمرینی و دو آزمون انتخابی که در آن هر نفر یک کامپیوتر برای کمک گرفتن در حل مسائل خواهد داشت. در این مرحله پاسخ نهایی هر سوال یک عدد خواهد بود که روی برگه نوشته شده و تصحیح می‌شود. قبول‌شدگان این مرحله حدود ۳۵ نفر برای شرکت در دوره‌ی تابستانی انتخاب می‌شوند.
دوره‌ی تابستانی: در این دوره در کنار تدریس مطالبی از علوم کامپیوتر که در دروس دبیرستان مطرح نمی‌شوند و همچنین کلاس‌های تمرین برنامه‌نویسی و حل مساله، به طور منظم آزمون‌های تشریحی و برنامه‌نویسی برگزار می‌شود. شرکت‌کنندگان در این دوره منتخبین آزمون مقدماتی برنامه‌نویسی و همچنین دارندگان مدال نقره‌ی المپیاد کامپیوتر از سال‌های گذشته هستند که مجاز به شرکت در المپیاد باشند. در انتهای این دوره بر اساس عملکرد شرکت‌کنندگان در آزمون‌ها به ۸ نفر مدال طلا و به حدود نیمی از دیگر دانش‌آموزان مدال نقره و نیم دیگر مدال برنز داده می‌شود. برحسب عملکرد دانش‌آموزان ممکن است به فرد یا افرادی هیچ مدالی داده نشده و تنها دیپلم افتخار دریافت کنند. دانش‌آموزانی که مدال طلا کسب کرده‌اند برای انتخاب تیم ملی از شرکت در کنکور سراسری معاف بوده و در این رقابت‌ها باید شرکت کنند.
دوره‌ی انتخاب تیم ملی: دانش‌آموزانی که مدال طلای کشوری المپیاد کامپیوتر را کسب می‌کنند تا زمانی که مجاز به شرکت در المپیاد کامپیوتر باشند برای عضویت در تیم ملی اعزامی به المپیاد بین‌المللی کامپیوتر رقابت خواهند کرد. در این دوره تمرکز بر تمرین و کسب تسلط بیشتر می‌باشد و در کنار آن مطالب تکمیلی نیز آموزش داده می‌شود. پس از این دوره تیم ملی متشکل از ۴ نفر انتخاب خواهند شد.
دوره‌ی آمادگی تیم ملی: پس از انتخاب تیم ملی، در طول چند ماه باقی مانده به اعزام، دوره‌ای دیگر برای آمادگی بیشتر مخصوص اعضای تیم برگزار می‌شود.
نحوه‌ی ثبت‌نام در المپیاد کامپیوتر به چه صورت است؟
برای ثبت‌نام در المپیاد کامپیوتر مانند دیگر المپیادها طبق بخش‌نامه‌ی سالانه‌ی معاونت دانش‌پژوهان جوان می‌بایست از طریق مدرسه‌ی خود اقدام کنید.
شرایط شرکت در المپیاد کامپیوتر چیست؟
دانش‌آموزان مجاز به شرکت در المپیاد کامپیوتر طبق بخش‌نامه‌ی سال ۱۳۹۱ باید واجد شرایط زیر باشند:
سال دوم ریاضی فیزیک: نمره درس ریاضی (۱) داوطلب کمتر از ۱۵ نباشد.
سال دوم کامپیوتر شاخه‌ی فنی حرفه‌ای و کاردانش: نمره درس ریاضی (۱) داوطلب کمتر از ۱۵ نباشد.
سال سوم ریاضی فیزیک: معدل دروس ریاضی (۱) و ریاضی (۲) داوطلب کمتر از ۱۵ نباشد.
سال سوم کامپیوتر شاخه فنی حرفه‌ای و کاردانش: معدل دروس ریاضی (۱) و ریاضی (۲) داوطلب کمتر از ۱۵ نباشد.
دانش‌آموزان سال اول متوسطه تا چه مرحله‌ای می‌توانند در مراحل المپیاد کامپیوتر شرکت کنند؟
دانش‌آموزان سال اول متوسطه می‌توانند در آزمون‌های مراحل اول و دوم المپیاد کامپیوتر به طور آزمایشی شرکت کنند. این دانش‌آموزان به آزمون مقدماتی برنامه‌نویسی راه نمی‌یابند.
جوایز و امتیازات قبولی در مراحل مختلف المپیاد کامپیوتر و کسب مدال کشوری یا جهانی چیست؟
در حال حاضر امتیازات شرکت در المپیاد کامپیوتر به ترتیب زیر می‌باشند:
مدال برنز کشوری: مانند دیگر المپیادها، مطابق مصوبه شورای هدایت استعدادهای درخشان وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری علاوه بر عضویت در باشگاه دانش‌پژوهان جوان، می‌توانند در کنکور سراسری از ۲۰٪ سهمیه در زیرگروه آزمایشی مربوطه استفاده نمایند.
مدال نقره‌ی کشوری: علاوه بر سهمیه‌ی مشابه مدال‌آوران برنز، به طور خاص در المپیاد کامپیوتر، مدال‌آوران نقره‌ی کشوری می‌توانند در سال‌های بعد در صورت دارا بودن شرایط شرکت در المپیاد کامپیوتر، بدون شرکت در مراحل اول، دوم و آزمون مقدماتی برنامه‌نویسی مستقیماً در آزمون‌های دوره‌ی تابستانی بعد برای کسب مدال طلای کشوری المپیاد کامپیوتر شرکت کنند. برای توضیحات بیشتر در این صفحه به توضیحات «نحوه‌ی شرکت دارندگان مدال کشوری المپیاد کامپیوتر در دوره‌های بعد» رجوع کنید.
مدال طلای کشوری: مانند دیگر المپیادها، علاوه بر عضویت در باشگاه دانش‌پژوهان جوان، پس از شرکت در آزمون‌های پیش‌دانشگاهی و اخذ دیپلم متوسطه مطابق مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی بدون شرکت در کنکور سراسری توسط باشگاه (معاونت) برای ادامه تحصیل در رشته و دانشگاه مورد نظرشان در زیرگروه مربوطه معرفی می‌شوند.
علاوه بر موارد بالا تمامی دارندگان مدال‌های طلا، نقره و برنز جهت بهره‌مندی از تسهیلات بنیاد ملی نخبگان به این بنیاد معرفی می‌شوند.
امتیازی برای قبول‌شدگان در مرحله‌ی اول، دوم، آزمون برنامه‌نویسی و همینطور دارندگان دیپلم افتخار از دوره‌ی تابستانی، در نظر گرفته نشده است.
آیا شرکت در المپیاد کامپیوتر و کسب مدال به این معناست که نیازی به یادگیری دروس عمومی و تخصصی کم‌ارتباط با المپیاد کامپیوتر نیست؟
به طور کلی باید گفت که المپیاد ملی کامپیوتر در مجموعه‌ی آموزش و پرورش کشور تعریف شده و فعالیت می‌کند. به این ترتیب اهداف و برنامه‌ریزی‌های آموزشی در آن به نحوی است که مغایرت با آموزش و پرورش کشور نداشته باشد.
با در نظر داشتن مطلب بالا، باید گفت که دانش‌آموزانی که تصمیم به شرکت در المپیادهای علمی دانش‌آموزی را دارند، می‌بایست تحصیل و تمرین در المپیاد را در کنار تحصیل در مدرسه و دروس تخصصی و عمومی انجام دهند و به هیچ وجه جایگزین آنها نخواهد بود.
معافیت از کنکور سراسری و امتیاز تحصیل در رشته و دانشگاه مورد نظر فرد موقعیتی است که پس از کسب مدال طلای کشوری در المپیادهای علمی دانش‌آموزی، در اختیار قرار داده می‌شود. این نه صرفاً یک جایزه بلکه موقعیتی است برای کسب آمادگی بیشتر برای کسب موفقیت در المپیادهای بین‌المللی.
مشخص است که این معافیت تاثیری در دروس دانشگاهی نخواهد داشت و دارندگان مدال طلای کشوری نیز می‌بایست دروس عمومی دانشگاه را بگذرانند. علاوه بر این امتیازی برای این افراد در خصوص دروس دوران دبیرستان در نظر گرفته نمی‌شود.
نحوه‌ی شرکت دارندگان مدال کشوری المپیاد کامپیوتر در دوره‌های بعد به چه شکل است؟
طبق مصوبه‌ی کمیته‌ی ملی المپیاد کامپیوتر که از مهر سال ۱۳۸۸ در حال اجرا است، دانش‌پژوهانی که در دوره‌ی تابستانی المپیاد کامپیوتر موفق به کسب مدال یا دیپلم افتخار می‌شوند، در صورتی که واجد شرایط شرکت در المپیاد کامپیوتر در سال بعد باشند، به شرح زیر می‌توانند شرکت کنند:
طلاهای کشوری: ملزم به شرکت در آزمون‌های دوره‌ی زمستانی برای انتخاب تیم ملی المپیاد کامپیوتر هستند.
نقره: از شرکت در مراحل اول و دوم و آزمون برنامه‌نویسی معافند و می‌توانند مستقیماً در آزمون‌های دوره‌ی تابستانی بعد برای کسب طلای کشوری المپیاد کامپیوتر شرکت کنند. این دانش‌آموزان نباید در مراحل اول، دوم و آزمون برنامه‌نویسی شرکت کنند.
برنز و دیپلم افتخار: می‌بایست در مراحل اول و دوم و آزمون برنامه‌نویسی شرکت کرده و پذیرفته شوند.
آیا المپیاد کامپیوتر در سطح دانشجویی برگزار می‌شود؟
المپیاد ملی کامپیوتر در سطح دانش‌آموزان سال اول، دوم و سوم دبیرستان برگزار می‌شود (با محدودیتی برای دانش‌آموزان سال اول).
در سطح دانشجویی شبیه‌ترین مسابقه و رقابت از لحاظ علمی به این رقابت، مسابقات برنامه‌نویسی دانشجویی ACM ICPC است. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به http://acm.blog.ir مراجعه کنید.
در سطح دانشجویی رقابت دیگری با عنوان المپیاد دانشجویی وجود دارد که در تعدادی از رشته‌های دانشگاهی از جمله مهندسی کامپیوتر برگزار می‌شود اما از لحاظ مطالب آزمون با المپیاد دانش‌آموزی متفاوت است. برای اطلاعات بیشتر در این رابطه به http://olympiad.sanjesh.org مراجعه کنید.
آیا المپیادهای پایا ارتباطی با المپیاد کامپیوتر برگزار شده توسط معاونت دانش‌پژوهان جوان دارد؟
معاونت دانش‌پژوهان جوان و کمیته‌ی ملی المپیاد کامپیوتر ارتباطی با المپیادهای پایا ندارد. برای کسب اطلاع بیشتر در رابطه با آن مسابقات با موسسه خدمات علمی و آموزشی رزمندگان اسلام تماس حاصل فرمایید.
منبع دریافت این مطلب : خبرگاه المپیاد کامپیوتر
